Lutkówka to maleńka wioska na Mazowszu  . Zaledwie  kilka  kilometrów dzieli ją od  Mszczonowa . W wiosce  znajduje się  urokliwy , zabytkowy drewniany kościół parafialny posadowiony na niewielkim wzniesieniu  i otulony   lasami mieszanymi , a w nich przepiękne dębiny jesienią mieniące się wszelkimi możliwymi dla nich  kolorami – istne feerie barw ! I proszę sobie teraz wyobrazić te purpury, czerwienie  , odcienie złota i brązu a  w tle stare sosny o zimno-zielonych  gałęziach  i  złocącymi się w słońcu pniami!!!  Kto raz to zobaczy – nigdy nie wyjdzie obojętny na to piękno  . Zwłaszcza , że tuż obok znajduje się  cmentarz i większość   odwiedzających przybywa tam by odwiedzić groby bliskich .  Nota bene jest  to region obfitujący w piękne  plenery .  Kilka kilometrów  na północ od wspomnianego Mszczonowa, w Kuklówce swoją przystań od 1889 roku znalazł Józef Chełmoński – czarodziej koloru i nastroju. Czy Państwo kiedyś zastanawiali się dlaczego jego obrazy są dla nas takie bliskie , wzruszające i poruszające jednocześnie ? Może dlatego , że przedstawione na nich widoki będąc  nam tak dobrze znanymi  , mają w sobie jakiś mistycyzm.

Józef Chełmoński , Skraj lasu (Pole z łubinami) 1895-1905. Olej na płótnie naklejonym na tekturę. 28,7 x 45,8 cm. Muzeum Mazowieckie w Płocku.

Na terenie wsi Lutkówka znajduje się drewniany rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, zaliczany do najstarszych obiektów sakralnych na Mazowszu.

Kościół parafialny w Lutkówce

Dziś trudno  odtworzyć historię parafii, gdyż do naszych czasów nie zachowały się dokumenty archiwalne. Nie wiadomo kto i kiedy erygował parafię . Można tylko na podstawie wzmianek w różnych dokumentach domniemywać, że kościół istniał już w XIV w. (a może w końcu XIII w.) a parafia istniała już w 1445 r. Kościół – pw. św. Trójcy – powstał w XVI w. Kiedy w 1603 r. parafię wizytował bp W. Goślicki napisał: „kościół był w opłakanym stanie, opustoszały, bez dachu z dziurawymi oknami”. Nie było też we wsi plebanii, szkoły i wikarych. Wieś była wtedy własnością Osuchowskiego, herbu Gozdawa, dziedzica wsi Osuchów, który zajął dziesięciny przeznaczone na uposażenie kościoła. Jednakże   wiele przybytków  w tym okresie spotykał podobny los. Kościół w pobliskich  Skułach był w podobnym , a może nawet bardziej opłakanym stanie . W spisie  inwentarza kościoła w Skułach  z tego okresu  wspominano o drabinie , przetaku „takoż  marnym i nie użytecznym” a po samym  kościele hulał wiatr .  Do odnowienia kościoła w Lutkówce przystąpiono dopiero po 15 latach, niestety w latach 70. XVII w. znów był w opłakanym stanie. Obecny kościół został prawdopodobnie  wzniesiony w 1744r. przez kasztelana ciechanowskiego Władysława Grzegorzewskiego . Data ta  widnieje na kamiennej kropielnicy / chrzcielnicy obecnie znajdującej się  przed wejściem do kościoła  . Niektóre źródła podają , że budynek kościoła  mógł być raczej przebudowany, a nie wybudowany od nowa i tak  wg danych ze strony Caritas Diecezji Łowickiej   pochodzi z 1647 roku i  z tego też względu uważany jest za jeden z najstarszych kościołów na Mazowszu. W XIX w. był kilka razy remontowany, a na początku XX w. dobudowano do niego zakrystię. Dach kościoła  dwukalenicowy , kryty blachą z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną blaszanym hełmem baniastym. Strop kościoła płaski. Ściany wewnętrzne kościoła obecnie wyłożone jednolitą wykładziną  drewnianą. Być może poprzednio znajdowała się tam jakaś polichromia  zakryta XX wieczną boazerią . We wnętrzu  kościoła znajdują się  4 ołtarze . Ołtarz główny barokowy , kamienno – drewniany   z rzeźbą Świętej Trójcy  w centrum i wg  badań  dr Michała Wardzyńskiego  z Uniwersystetu Warszawskiego  datowany  na XVII w. i przypisywany  autorstwu Abrahama van den Blocke. Ołtarz trafił do Lutkówki z kościoła jezuickiego, stojącego  Starym Mieście w Warszawie   przy ulicy Świętojańskiej ( tuż przy katedrze św Jana). Pierwotnie stał on tam w  Kaplicy Krzyża Świętego.  Po 1773 roku, kiedy to dokonano kasaty zakonu Jezuitów, kościół Jezuitów w Warszawie  kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. Między innymi był kościołem szkolnym, potem zdegradowano go do roli składu sprzętów kościelnych, a jeszcze później przekazano zakonowi Pijarów .  Przypuszcza się, że  ołtarz z Lutkówki jest jedynym zachowanym  ołtarzem z pierwotnego wystroju kościoła Jezuitów z okresu  gdy był on  kościołem dworskim  pod protektoratem Wazów . ( Przepraszam , ale nie mogłam wykonać zdjęcia ołtarza głównego , bowiem w czasie mojej wizyty był zakryty w związku z przeprowadzaną renowacją posadzki prezbiterium , proszę zajrzeć na stronę : http://twojkurier.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7996:odnowiony-otarz-gowny-kocioa-parafialnego-w-lutkowce-zosta-powiecony-przez-biskupa-seniora-alojzego-orszulika&catid=174:mszczonow&Itemid=163  -> tam znajduje  się  zdjęcie wspomnianego ołtarza z  uroczystości jego poświęcenia )  Dwa ołtarze boczne barokowe datowane są na 1 poł. XVIII w. Ołtarz po stronie lewej  w pierwszej kondygnacji zawiera  obraz „św. Antoniego” z 1919 roku, w drugiej kondygnacji obraz „św. Rodzina” XVII/XVIII w. a w zwieńczeniu obraz „Koronacja MB”. Ołtarz po stronie prawej zawiera w pierwszej kondygnacji obraz „św. Rocha”, w drugiej obraz „Głowa św. Jana Chrzciciela na misie” a w zwieńczeniu obraz „Świętej Trójcy”. Po lewej stronie nawy głównej znajduje się  klasycyzujący ołtarz „Matki Bożej Częstochowskiej” ( ołtarz 4 ) Pod  obrazem  Matki Boskiej Częstochowskiej umieszczono  obraz  Matki Boskiej Nieustającej Pomocy – kopii  słynnej ikony znajdującej się w ówczesnym czasie w kościele pod wezwaniem Św Alfonsa w Rzymie a  będącego pod opieką Redemptorystów. Kopia obrazu wg tradycji  napisana na desce oliwnej, wykonana w Rzymie i przywieziona do Lutkówki przez 3 księży – Redemptorystów  do Lutkówki około 1807r  . Pełnili tam  przez kilka lat posługę duszpasterską  . Zakon ten  zwany był  w tym czasie „Bennonitami” z racji miejsca pełnienia posługi w Kościele Św Bennona na Nowym Mieście w Warszawie i prowadzenia  akcji misyjnej  , ucząc pracy i modlitwy wśród  osób niskiego stanu i ubogich  .

ołtarz boczny w kościele parafialnym w Lutkówce

Kościół posiada chór muzyczny z prospektem organowym z 2 poł. XVIII w. Kilka lat temu organy zostały poddane gruntownemu odnowieniu .

prospekt organowy w kościele parafialnym w Lutkówce

Obok kościoła znajduje się drewniana  dzwonnica, przykryta dachem namiotowym wyposażona w jeden dzwon  i sygnaturkę.
W roku 1896 dzięki staraniom ówczesnego proboszcza księdza Stanisława Wołowskiego parafia zakupiła od Żydów 18 mórg ziemi, które następnie obsadzono lasem sosnowym do dziś otaczającym kościół. W roku 1919 ks. proboszcz Wacław Wolski założył w Lutkówce szkołę podstawową dla dzieci z okolicznych wiosek. W 1922 roku zostało wybudowane ogrodzenie wokół przykościelnego cmentarza. W następnych latach dzięki wysiłkom kolejnych proboszczów została wybudowana plebania ( 1924 rok, odnowiona później w 1997 roku). Obecny proboszcz to  ksiądz  prałat. mgr Zbigniew Chmielewski, któremu tą drogą serdecznie dziękujemy za udostępnienie wglądu do ksiąg metrykalnych, małżeństw i zgonów. Doroczny odpust odbywa się na św Rocha , ( w 2012 było to 19 sierpnia 2012r. )

Kościół Parafialny w Lutkówce

Kilka kilometrów na północ od Lutkówki  , w Skułach znajduje się Kościół parafialny pod wezwaniem  Piotra i Pawła   i nie sposób tu o nim  nie wspomnieć . Niewielki  i z zewnątrz skromny ale o zachwycającym wnętrzu . Kościół drewniany   z 1678 r. o  konstrukcji zrębowej , orientowany , jednonawowy , prezbiterium mniejsze od nawy zamknięte trójbocznie , z zakrystią na osi. Zbudowany z fundacji Seweryna Skulskiego i księży misjonarzy z kościoła Świętego Krzyża w Warszawie . Przebudowany w 1774 r. staraniem księdza Mikołaja Smoleńskiego ( w ramach przebudowy  dobudowano  zakrystię) . Restaurowany w 1889 i 1894 r. – architektem był  Julian Ankiewicz . Kościółek remontowany był w 1927 r. ( wymieniono  pokrycie dachu na blachę )  i 1989 r. Wewnątrz strop płaski , wspólny dla nawy i prezbiterium. Chór muzyczny z organami z lat 30 XX w. Świątynia ( nawa + prezbiterium ) wyklejona od wewnątrz płótnem i pokryta  polichromią iluzjonistyczną z końca XVIII w. zawierającą medaliony z wizerunkami Świętych i przedstawienia ołtarzy. Jest to jedyna tego rodzaju osiemnastowieczna polichromia kościelna jaka powstała na Mazowszu (wg L. Herza). Na suficie kościoła znajduje się obraz „Wniebowzięcia N.M.O”, a w prezbiterium „Ostatnia wieczerza” z 1896 r. pędzla Józefa Spornego z Nieszawy i Józefa Rutkowskiego. Z XVIII wieku pochodzą m.in. chrzcielnica barokowa, monstrancja, lichtarze na paschał i wyposażenie zakrystii. Kielich gładki fundacji Seweryna Skulskiego z r. 1684 został w 1786 r. odrestaurowany i pozłocony.   Ołtarz główny i dwa boczne ołtarze rokokowe z 2 poł. XVIII w. Ambona i chrzcielnica barokowe z 2 poł. XVIII w. Świątynia była przemalowana w 1889 r. przez Józefa Rutkowskiego i 1896 przez Jana Spornego. Przedstawia sceny z Starego i Nowego Testamentu i elementy architektoniczne.  ( zdjęcia kościoła,  jego wnętrza   oraz  bliższe informacje można znaleźć  na stronie http://www.kosciolydrewniane.pl/ oraz http://www.zabiawola.pl/index.php?strona=290.

Kościół parafialny w Skułach

Kościół parafialny w Skułach

Omawiając architekturę ,  tak  harmonijnie istniejącą  w otoczeniu natury koniecznie trzeba wspomnieć o  niezaprzeczalnych innych atrakcjach tego regionu . Bowiem zupełnie niedaleko , może  3- 4 km   od Lutkówki znajdują się  przeurocze,  otoczone lasami  stawy zbirożskie ( zwane stawami Św. Anny ,znajdujące się  pod opieką 17 PZW Mszczonów  i udostępnione do wędkowania , tz. większy spośród nich  , bo mniejszy jest rezerwatem , nie wolno się w nim  ani kąpać ani wędkować )  oraz , nieco dalej na wschód – stawy  grzegorzewickie .

Stawy Św Anny ( stawy zbirożskie )

Stawy św Anny ( stawy zbirożskie )

Wspominałam coś o komarach ?  😀 To jest element  , o którym nie wolno zapomnieć ! Tutejsza rzeczka Pisia Gągolina płynie przez lasy , łąki i bagna ( fantastyczne dzikie tereny ! (w okolicach Ręczaju i powyżej  były nawet fragmenty prawdziwego wciągającego  bagna !.. no dobra , dobra, było to  dość dawno temu , teraz jest znaczniej cywilizowano i troszku nieco b. nudno .. (no ale komary mają dalej tam swój raj na ziemi hahahaa )  ) no więc ta rzeczka ( 😀 )  zasilając wspomniane zbiorniki a dodatkowo tworząc rozlewiska i ze względu na tutejsze wody termalne tworzy  znakomite warunki dla rozwoju różnych „krwiopijców”

Pisia Gągolina w okolicach stawu Św. Anny

W związku z tymi latającymi dręczycielami lepiej oddychać przez zęby ! I nie zapominać o zabezpieczeniu przeciw komarom! KONIECZNIE! 😀 . Grzyby – niewykluczone !!! Ryby ,  ? hmm.. jak wspomniano wyżej , pewnie też możliwe ale to już zależy od umiejętności wędkarskich  i cierpliwości. 😀 . Podobno w Grzegorzewicach jest także możliwość wędkowania  ale z tym  już należy się zwrócić do właściciela stawów Gospodarstwa Rybackiego EKO FARM z Grzegorzewic. Ewentualnie zamówić coś na miejscu .. już usmażone :D.

Józef Chełmoński , Krajobraz nadwodny , olej na płótnie 29,5×40 cm

Nieco bliżej Mszczonowa znajduje się  rezerwat im. rodziny  Bieleckich – Stawy Gnojne stanowiący ostoję ptactwa wodnego. Rezerwat  założony z prywatnej inicjatywy obecnych właścicieli , którzy na ten cel przeznaczyli własne grunty – zarastające stawy wraz z otuliną .

Zainteresowanych  Lutkówką , Skułami , opisem rzeki Pisi  , stawami zapraszam do odwiedzenia  wymienione niżej strony :

•  http www.diecezja.lowicz.pl/fund_caritas/index.php?id=55&idd=59&sub=rys://
• http://www.skarbiecmazowiecki.pl/index.php?o=op&s=hi&t=4&sid=13&id=197&bsh=0
• http://www.mszczonow.pl/606,kosciol-w-lutkowce.html
• http://www.skarbiecmazowiecki.pl/index.php?o=op&t=1&id=200
• http://www.kosciolydrewniane.pl
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Pisia
• http://www.weekendztermami.eu/index.php?strona=74
• http://mszczonow.pl/608,stawy-swietej-anny.html
• http://www.mszczonow.pl/609,rezerwat-gnojna.html
• http://twojkurier.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7996:odnowiony-otarz-gowny-kocioa-parafialnego-w-lutkowce-zosta-powiecony-przez-biskupa-seniora-alojzego-orszulika&catid=174:mszczonow&Itemid=163
• http://zyroskop.info.pl/2012/03/przepiekny-zabytkowy-oltarz-w-kosciele-w-lutkowce-zostal-odrestaurowany/

A tu kilka adresów stron związanych z Józefem Chełmońskim. Przed dotknięciem takiego tematu jakim  jest jego  twórczość   trzeba długiego zastanowienia i przygotowania . Proszę zatem o cierpliwość .

• http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Che%C5%82mo%C5%84ski
• http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Chelmonski/Index.htm
• http://artyzm.com/e_artysta.php?id=243&page

a tu adres do strony , która brzmi mi bratnio  🙂 ( tą drogą serdecznie pozdrawiam jej  twórcę )

• http://chelmonski.info.pl/?cat=58&paged=2

Józef Chełmoński , Krajobraz las,1900. Olej na płótnie. 72,5 x 92,5 cm. Muzeum Narodowe we Wrocławiu.